De Europese landen binnen de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hebben afgesproken om regelmatige ‘check-ups’ van hun gezondheidszorgsysteem uit te voeren, ook gekend als ‘Health System Performance Assessments’ (HSPA).
Dergelijke check-ups zijn gebaseerd op een reeks meetbare indicatoren die samen een volledig, transparant en toerekenbaar beeld van de performantie van een gezondheidssysteem weergeven, en die het mogelijk maken om evoluties op te volgen. Dit maakt het HSPA-proces een waardevol instrument om beleidsmakers te helpen bij het ontwikkelen van hun gezondheids- en zorgstrategie. Dit kunnen ze door bv. meetbare gezondheidsdoelstellingen vast te leggen, die binnen een bepaalde termijn moeten worden bereikt.
De Belgische HSPA-oefening kadert in een groter geheel met drie onderling verbonden niveaus :
- De gezondheidstoestand van de bevolking, die een algemeen beeld geeft van de gezondheid van de Belgische bevolking aan de hand van sleutelindicatoren (bv. levensverwachting, levenskwaliteit, prevalentie van bepaalde aandoeningen…).
- De niet-medische determinanten van gezondheid, die de vele factoren omvatten die van invloed zijn op de gezondheid en het gebruik van gezondheidszorg (wanneer en hoe). Voorbeelden hiervan zijn leefstijlgedrag (roken, lichaamsbeweging, enz.), gezondheidsvaardigheden en omgevingsfactoren.
- De eigenlijke performantie van het zorgsysteem, die wordt beoordeeld aan de hand van zes dimensies – kwaliteit, toegankelijkheid en duurzaamheid van het gezondheidssysteem (verder onderverdeeld in subdimensies) plus de transversale dimensies van billijkheid, veerkracht en efficiëntie – en een aantal specifieke zorgdomeinen (in het laatste HSPA-rapport: preventie, geestelijke gezondheidszorg, ouderenzorg en zorg rond het levenseinde). Samen vormen deze (sub)dimensies en domeinen een raamwerk, een georganiseerde structuur die alle indicatoren van het HSPA-rapport bevat. Zie figuur hieronder.
Omdat gezondheidspromotie veel ruimer is dan het gezondheidssysteem, vonden we het beter om dit onderwerp op deze website niet aan bod te laten komen, in plaats van er slechts een gedeeltelijk beeld van weer te geven.
Afhankelijk van uw interesse kunt u de indicatoren van het HSPA-rapport per dimensie (bv. alle indicatoren over de toegankelijkheid van zorg) of zorgdomein (bv. alle indicatoren voor zorg rond het levenseinde) bekijken. Elke indicator kreeg een pictogram, om aan te geven of de resultaten voor die indicator goed, gemiddeld of slecht zijn, en hoe ze zijn geëvolueerd.
 |
Goede resultaten die nog steeds verbeteren |
 |
Goede resultaten en niet geëvalueerde trend |
 |
Goede en globaal stabiele resultaten |
 |
Goede resultaten die echter verslechteren |
 |
Gemiddelde resultaten die echter verbeteren |
 |
Gemiddelde resultaten en niet geëvalueerde trend |
 |
Gemiddelde en globaal stabiele resultaten |
 |
Gemiddelde resultaten die echter verslechteren |
 |
Slechte resultaten die echter verbeteren (waarschuwingssignalen) |
 |
Slechte resultaten en niet geëvalueerde trend (waarschuwingssignalen) |
 |
Slechte en globaal stabiele resultaten (waarschuwingssignalen) |
 |
Slechte resultaten die nog verslechteren (waarschuwingssignalen) |
|
C |
Contextuele indicator: geen trend (geen evaluatie uitgevoerd) |
|
|
Contextuele indicator: opwaartse trend (geen evaluatie uitgevoerd) |
|
|
Contextuele indicator: stabiele trend (geen evaluatie uitgevoerd) |
|
|
Contextuele indicator: neerwaartse trend (geen evaluatie uitgevoerd) |
De meest recente HSPA-evaluatie (2024), gebaseerd op 142 indicatoren, is ook beschikbaar als wetenschappelijk rapport op de KCE-website.