Kanker

1. Kernboodschappen

2. Incidentie van kanker

Het aantal nieuwe geregistreerde kankers stijgt van 74.998 in 2021 tot 76.220 in 2022

In 2022 werden 76.220 nieuwe diagnoses van kanker gesteld, waaronder 41.774 nieuwe gevallen bij mannen en 34.446 nieuwe gevallen bij vrouwen.

Het aantal nieuwe geregistreerde kankers vertonen een duidelijke associatie met de leeftijd, met de hoogste incidentie in de leeftijdsgroep 80-84 jaar. Vóór de leeftijd van 55 jaar worden kankers vaker gediagnosticeerd bij vrouwen, terwijl in oudere leeftijdsgroepen de diagnose van kanker vaker voorkomt bij mannen.

Het aantal nieuwe kankerdiagnoses in 2022 was het hoogst in het Vlaamse Gewest

De bruto incidentiecijfers zijn het hoogst in het Vlaamse Gewest, gevolgd door het Waalse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest bij mannen. Bij vrouwen zijn de bruto incidentiecijfers hetzelfde in het Vlaamse en Waalse Gewest met lagere cijfers in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Deze tendens wordt deels gestuurd door verschillen in de leeftijdsverdeling tussen de verschillende Gewesten. Wanneer we kijken naar de voor leeftijd gecorrigeerde incidentiecijfers, dan blijven deze hoger in het Vlaamse en Waalse Gewest in vergelijking met het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, maar de kloof tussen de verschillende gewesten neemt wel af.

Tussen 2006 en 2022 stegen de bruto kankerincidenties voor zowel mannen als vrouwen in het Vlaamse en Waalse Gewest. In het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest zien we echter een dalende trend. Wanneer we kijken naar de voor leeftijd gecorrigeerde incidentiecijfers zien we een lichte daling in het Waalse Gewest, het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en het Vlaamse Gewest bij mannen. Bij vrouwen, zien we een lichte stijging in het Vlaamse en Waalse Gewest en een stabilisatie in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.

Prostaatkanker en borstkanker zijn het meest voorkomend bij mannen en vrouwen

In 2022 waren prostaatkanker en borstkanker opnieuw de meest gediagnosticeerde kankers bij respectievelijk mannen en vrouwen. De incidentie van borstkanker bij vrouwen is stabiel, terwijl de voor leeftijd gecorrigeerde incidentie van prostaatkanker tussen 2006 en 2014 bij mannen is afgenomen en nadien opnieuw toegenomen.

Longkanker is de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en sinds 2018 ook bij vrouwen. De voor leeftijd gecorrigeerde incidentie van longkanker is tussen 2006 en 2022 bij vrouwen met 88% gestegen, terwijl dezeen bij mannen met 15.9% is gedaald.

De diagnoses van colorectale kanker zijn gedaald tussen 2006 en 2021 bij zowel mannen als vrouwen met respectievelijk 28% en 9.1%. In 2022 werd er echter opnieuw een toename gezien bij zowel mannen als vrouwen. Bij de start van het screeningprogramma voor colorectale kanker in 2014 in het Vlaamse Gewest, werd er een piek in geregistreerde diagnoses vastgesteld.

Bij zowel mannen als vrouwen neemt de incidentie van melanoom toe. Bij mannen is de voor leeftijd gecorrigeerde incidentie tussen 2006 en 2022 met 159% gestegen, terwijl deze bij vrouwen met 109% is gestegen, waarbij melanoom op de 4e plaats staat van de meest gediagnosticeerde kankers sinds 2010, vóór baarmoederhalskanker. Een actievere screening kan een rol hebben gespeeld bij de geobserveerde toename van de incidentie.

De incidentie van gediagnosticeerde kankers is in België hoger dan het EU gemiddelde

De bruto incidentie van kanker per 100.000 is in België hoger dan het EU-14-gemiddelde, zowel voor mannen als voor vrouwen. In vergelijking met het EU-14 gemiddelde is de incidentie per 100.000 in België 9,1% hoger bij mannen en 4,0% hoger bij vrouwen.

Internationale vergelijkingen moeten echter met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, gezien de methode voor het verzamelen van gegevens kan verschillen tussen de verschillende landen (registers versus routinematige rapportagesystemen), met verschillende niveaus van nauwkeurigheid. Gegevens voor Griekenland en Spanje zijn niet beschikbaar.

3. Prevalentie van kanker

4 op 10 Belgen leeft met een kankerdiagnose

Eind 2022 waren er 474.411 personen (4,0% van de totale Belgische bevolking) die tussen 2013 en 2022 een diagnose van kanker (inclusief niet-melanoom huidkanker) hadden gekregen en die tot dusver hebben overleefd. Dit aantal omvatte 240.333 mannen en 234.078 vrouwen. Zowel de bruto prevalentie per 100.000 als de voor leeftijd gecorrigeerde prevalentie per 100.000 waren het hoogst in het Vlaamse Gewest.

Prostaatkanker was het meest prevalente kankertype bij mannen (48.456 gevallen of 1,4% van de totale mannelijke bevolking in België). Bij vrouwen was borstkanker het meest voorkomende kankertype (89.039 gevallen, of 1,5% van de totale vrouwelijke bevolking in België). Nog eens 11.929 Belgen leefden eind 2022 met een voorgeschiedenis van darmkanker gediagnosticeerd tijdens de afgelopen 10 jaar.

Informatie over de prevalentie van kanker geeft een ander beeld in vergelijking met de informatie over de incidentie van kanker. De prevalentie van kanker wordt immers berekend door zowel de incidentie als overleving van kanker te combineren. De overlevingskansen na een kankerdiagnose kunnen heel verschillend zijn van de ene kanker tot de andere kanker. Longkanker heeft bijvoorbeeld een lage overlevingskans, waardoor er maar weinig overlevenden zullen zijn op één bepaald tijdstip, ondanks de hoge incidentie van longkanker in de populatie. Aan de andere kant hebben prostaat- en borstkanker zowel hoge incidenties als overlevingskansen, wat leidt tot relatief hoge prevalentiecijfers.

4. Meer informatie

Bekijk de metadata voor deze indicator

Bekijk de interactieve grafiek met prevalentiecijfers

Achtergrond

Kanker omvat een brede familie van aandoeningen die gepaard gaan met abnormale celgroei en de mogelijkheid om binnen te dringen of zich te verspreiden naar andere delen van het lichaam. Het is één van de belangrijkste ziektegroepen die leidt tot vroegtijdige sterfte, een verminderde gezondheid en verhoogde uitgaven voor de gezondheidszorg. Kanker kan worden veroorzaakt door erfelijke genetische kenmerken, maar de overgrote meerderheid is te wijten aan genetische mutaties ten gevolge van leefstijl-, metabole en omgevingsfactoren.

Gegevens over nieuwe kankergevallen in België worden verzameld door het Stichting Belgisch Kankerregister. De Belgische kankerregistratie is nationaal representatief en omvat in theorie alle nieuw gediagnosticeerde kankers. Het Kankerregister verzamelt en registreert zowel klinische als pathologische gegevens die afkomstig zijn van de diensten voor anatomopathologie. De codering van deze gegevens (topografie en morfologie) gebeurt volgens de Internationale Classificatie van Ziekten voor Oncologie.

Bij het presenteren van het totaal aantal gevallen van kanker wordt meestal niet-melanoom huidkanker buiten beschouwing gelaten. Hoewel deze kanker frequent voorkomt, is niet-melanoom huidkanker slechts in een zeer kleine groep klinisch relevant. Bovendien zijn er grote verschillen in de registratie van deze kankers, waardoor vergelijkingen en trendanalyses moeilijk zijn.

Incidentiecijfers omvatten het aantal nieuwe kankerdiagnoses binnen een specifiek jaar. Deze incidentiecijfers omvatten zowel bruto als voor leeftijd gecorrigeerde cijfers en worden jaarlijks berekend en gepubliceerd door het Kankerregister. Prevalentiecijfers omvatten het aantal mensen met kanker in een bepaalde periode na de initiële diagnose. De kankerprevalentie vanaf 2013 werd berekend in het kader van de Belgische ziektelaststudie.

Voor meer informatie over het aantal sterftes ten gevolge van kanker, kan u terecht op volgende pagina's: Doodsoorzaken en Vroegtijdige sterfte naar doodsoorzaak.

Definities

EU-14

De EU-14 komt overeen met alle landen die tussen 1995 en 2004 tot de Europese Unie behoorden: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje en Zweden. We vergelijken de Belgische gezondheidsstatus met die van de EU-14 omdat deze landen vergelijkbare sociaaleconomische omstandigheden hebben. Aangezien het Verenigd Koninkrijk de EU hebben verlaten werd de EU-15 veranderd naar de EU-14 groep van landen.

Voor leeftijd gestandaardiseerde incidentie

De voor leeftijd gestandaardiseerde incidentie is een gewogen gemiddelde van de individuele leeftijdsspecifieke incidenties met behulp van een externe standaardpopulatie. Hier werd de Belgische populatie als standaardpopulatie gebruikt. Het is de incidentie die zou worden waargenomen als de populatie de leeftijdsopbouw van de standaardpopulatie zou hebben. Aangezien leeftijd een grote invloed heeft op het risico op kanker, is deze standaardisatie noodzakelijk bij het vergelijken van verschillende populaties die verschillen met betrekking tot hun leeftijdsopbouw.

Bruto incidentie

De bruto incidentie wordt berekend door het aantal nieuwe gevallen dat gedurende een bepaalde periode is waargenomen te delen door het overeenkomstige aantal mensen in de populatie die een risico lopen. De bruto incidentie wordt uitgedrukt als het aantal nieuwe gevallen per 100.000 persoonsjaren.

Tienjaarsprevalentie

Tienjaarsprevalenties werden geschat met een indexdatum van 31 december 2022. Het omvat de inwoners van België die een diagnose gekregen hadden van ten minste één invasieve maligniteit in de periode van 1 januari 2013 tot 31 december 2022, en die nog steeds in leven waren aan het einde van 2022. Personen met meer dan één maligniteit werden opgenomen als prevalente gevallen in elk type kanker, maar werden slechts één keer geteld in de analyses die meerdere tumorlokalisaties groepeerden.

Referenties

1. Belgian Cancer Registry. https://kankerregister.org/
2. Health For All Database. WHO EURO. https://gateway.euro.who.int/en/datasets/european-health-for-all-database/
3. Gorasso, V., Silversmit, G., Arbyn, M., Cornez, A., De Pauw, R., De Smedt, D., ... & Speybroeck, N. (2022). The non-fatal burden of cancer in Belgium, 2004–2019: a nationwide registry-based study. BMC cancer. doi: https://doi.org/10.1186/s12885-021-09109-4

Gelieve deze pagina als volgt te citeren: Sciensano. Niet-Overdraagbare aandoeningen: Kanker, Health Status Report, 28 Feb 2025, Brussel, België, https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/niet-overdraagbare-aandoeningen/kanker