Musculoskeletale aandoeningen

1. Kernboodschappen

2. Prevalentie van musculoskeletale aandoeningen

7% tot 18% van alle Belgen lijdt aan een musculoskeletale aandoening

Musculoskeletale aandoeningen zijn klachten ter hoogte van het bewegingsapparaat en omvatten onder meer lage rugpijn, nekpijn en artrose. Deze klachten beperken mensen vaak in hun dagelijkse activiteiten en zijn vaak chronisch van aard en invaliderend. Musculoskeletale aandoeningen worden vaak niet als gezondheidsprioriteit gezien vanwege hun lage sterftecijfer, maar deze groep vormt het grootste deel van de aandoeningen die leiden tot aanhoudende pijn, waardoor ze het fysieke functioneren en de geestelijke gezondheid aantasten. Bovendie verhogen ze het risico op het ontwikkelen van andere chronische gezondheidsaandoeningen.

In België gaf in 2018 12% van de bevolking aan last te hebben van lage rugpijn, 7,8% van nekpijn en 18% van artrose. In het algemeen nam het voorkomen van musculoskeletale aandoeningen toe met de leeftijd, waarbij 24% van de mensen ouder dan 75 jaar aangaf last te hebben van lage rugpijn, 13% van nekpijn en 44% van artrose.

De voor leeftijd gecorrigeerde zelf-gerapporteerde prevalentie voor mannen bedroeg 11%, 5,3% en 15% voor respectievelijk lage rugpijn, nekpijn en artrose. Bij vrouwen bedroeg de voor leeftijd gecorrigeerde prevalentie van deze drie aandoeningen respectievelijk 13%, 10% en 22%.

Lage rugpijn, nekpijn en artrose werden vaker gerapporteerd door vrouwen binnen elke leeftijdsgroep. Enkel bij de groep Belgen met een leeftijd tussen 25 en 34 jaar werd er een hogere prevalentie waargenomen bij mannen ten opzichte van vrouwen.

Het verschil in prevalentie tussen beide geslachten was meer uitgesproken bij Belgen met een leeftijd van 45 jaar en ouder. In deze groep was de prevalentie van lage rugpijn tussen 1,1 en 1,5 keer hoger bij vrouwen in vergelijking met mannen, de prevalentie van nekpijn tussen 1,5 en 2,9 keer hoger bij vrouwen in vergelijking met mannen en de prevalentie van artrose tussen 1,4 en 1,5 maal hoger bij vrouwen in vergelijking met mannen.

Het Vlaamse en Waalse Gewest kennen de hoogste prevalentiecijfers van musculoskeletale klachten

In 2018 was de voor leeftijd gecorrigeerde prevalentie van musculoskeletale aandoeningen het hoogst in het Waalse Gewest, gevolgd door het Vlaamse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, zowel bij mannen als bij vrouwen. De voor leeftijd gecorrigeerde prevalentie van musculoskeletale aandoeningen was in alle gewesten hoger bij vrouwen in vergelijking met mannen.

Het aantal mensen dat aangeeft te lijden aan een musculoskeletale aandoening neemt met de tijd toe

Tussen 2008 en 2018 is de voor leeftijd gecorrigeerde prevalentie van lage rugpijn en nekpijn toegenomen bij zowel mannen als vrouwen. Het aantal mannen met lage rugpijn steeg met 25,6% en het aantal vrouwen met lage rugpijn steeg met 3,9%. We zien een gelijkaardige trend bij nekpijn, waarbij het aantal mannen met nekpijn steeg met 23,3% en het aantal vrouwen met nekpijn steeg met 20,2%. Voor artrose zijn er alleen gegevens beschikbaar vanaf 2013, waarbij het aantal mannen met artrose is toegenomen met 16,4% en het aantal vrouwen met artrose is toegenomen met 4,8% tussen 2013 en 2018.

Bij mannen

Bij mannen is de voor leeftijd gecorrigeerde prevalentie van lage rugpijn, nekpijn en osteoartritis tussen 2008 en 2018 bij de meeste aandoeningen toegenomen in het Vlaamse en het Waalse Gewest en is deze stabiel gebleven of zelfs licht gedaald in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.

Bij vrouwen

Bij vrouwen is de voor leeftijd gecorrigeerde prevalentie van lage rugpijn, nekpijn en osteoartritis tussen 2008 en 2018 bij de meeste aandoeningen eveneens toegenomen in het Vlaamse en het Waalse Gewest en is deze stabiel gebleven of zelfs licht gedaald in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.

3. Meer info

Bekijk de metadata voor deze indicator

Achtergrond

Musculoskeletale aandoeningen komen voornamelijk voor in landen met een hoog inkomen en zijn wereldwijd één van de belangrijkste oorzaken van het leven met beperkingen. Musculoskeletale aandoeningen tasten voornamelijk het bewegingsapparaat aan en omvatten lage rugpijn, nekpijn en artrose als meest voorkomende varianten. Lage rugpijn en nekpijn zijn aandoeningen die worden gekenmerkt door pijn in een specifieke lichaamsregio, waarvoor in 90% van de gevallen geen specifieke structurele oorzaak kan worden vastgesteld. Artrose is een degeneratieve gewrichtsaandoening die het meest voorkomt in de handen, heupen en knieën.

Gezondheidsdeterminanten voor musculoskeletale aandoeningen omvatten sociaaldemografische-, beroeps- en levensstijlfactoren. Tot deze sociaaldemografische factoren behoren een lage opleiding, middelbare leeftijd en geslacht (vrouwen lopen meer risico dan mannen). Tot de beroepsfactoren behoren het verrichten van handenarbeid en tot de leefstijlfactoren behoren roken, lichamelijke inactiviteit en sedentair gedrag.

De indicatoren die besproken worden op deze pagina zijn:

• De prevalentie van lage rugpijn, nekpijn en artrose verwijst naar personen die gerapporteerd hebben te lijden aan één van deze musculoskeletale aandoeningen tijdens de afgelopen 12 maanden op basis van de gegevens uit de Belgische gezondheidsenqête [1]. De schattingen voor prevalentie zijn berekend op basis van de Belgische bevolking met een leeftijd van 15 jaar en ouder.

Definities

Lage rugpijn

Lage rugpijn wordt gedefinieerd als pijn in het lumbosacrale gebied en kan gepaard gaan met pijnlijke bewegingsbeperking. De pijn kan worden beïnvloed door overbelasting en het aannemen van bepaalde houdingen. In sommige gevallen is er ook sprake van uitstraling naar het been. Bij de diagnose aspecifieke lage rugpijn wordt aangenomen dat er geen onderliggende structurele oorzaken zijn zoals fracturen, ontstekingen, een direct trauma, een gezwel, of infectieuze, vasculaire, metabole of -endocriene processen die de pijn kunnen veroorzaken. De diagnose is gebaseerd op de zelf-gerapporteerde symptomatologie van de patiënten.

Nekpijn

Nekpijn wordt gedefinieerd als pijn die in de nek begint en gepaard kan gaan met uitstralende pijn naar één of beide schouders en armen. Bij de diagnose aspecifieke nekpijn wordt aangenomen dat er geen onderliggende aandoeningen zijn, zoals fracturen, spondylitis, een direct trauma, een gezwel of infectieuze, vasculaire, metabole of endocriene processen die de pijn kunnen veroorzaken. De diagnose is gebaseerd op de zelf-gerapporteerde symptomatologie van de patiënten.

Atrose

Artrose wordt gedefinieerd als een degeneratieve gewrichtsziekte die het gevolg is van de afbraak van gewrichtskraakbeen en onderliggend bot. De meest voorkomende symptomen zijn gewrichtspijn en stijfheid. De diagnose kan worden gesteld op basis van de voorgeschiedenis en klinisch onderzoek, met behulp van radiografische beeldvorming.

Referenties

1. Health Interview Survey, Sciensano, 1997-2018. https://his.wiv-isp.be/

Gelieve deze pagina als volgt te citeren: Sciensano. Niet-Overdraagbare Aandoeningen: Musculoskeletale aandoeningen, Health Status Report, 15 Dec 2022, Brussel, België, nl/gezondheidstoestand/niet-overdraagbare-aandoeningen/musculoskeletale-aandoeningen