Coronaire hartziekte

1. Kernboodschappen

2. Prevalentie van angina pectoris

1,3% van de Belgische bevolking meldde te lijden aan angina pectoris

In 2018 meldde 1,3% van de bevolking te lijden aan angina pectoris, een symptoom van coronaire hartziekten. Deze prevalentie neemt toe met de leeftijd, van 0% bij mensen van 15-24 jaar tot 3,8% bij mensen van 65 jaar en ouder, en piekt tot 4,7% bij mensen van 75 jaar en ouder.

Angina pectoris werd vaker gerapporteerd bij mannen, behalve in de leeftijdsgroepen 25-34 en 55-64 jaar. De zelfgerapporteerde prevalentie van angina pectoris was hoger bij mannen (1,5%) dan bij vrouwen (1,0%). Het geslachtsverschil was meer uitgesproken bij mensen van 65 jaar en ouder, bij wie de prevalentie van angina pectoris 2,6 keer hoger was bij mannen dan bij vrouwen.

De prevalentie van angina pectoris was hoger bij oudere mannen in alle gewesten, met het grootste verschil in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest

In 2018 was de leeftijdsgecorrigeerde prevalentie van angina pectoris bij mensen van 65 jaar en ouder hoger bij mannen in alle gewesten, met het meest uitgesproken verschil tussen de geslachten in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewesten.

Het aantal mannen van 65 jaar en ouder dat lijdt aan angina pectoris neemt af in de loop van de tijd

Tussen 2008 en 2018 is de leeftijdsgecorrigeerde prevalentie van angina pectoris bij beide geslachten van 65 jaar en ouder afgenomen. De daling was echter minder uitgesproken bij mannen (-24%) dan bij vrouwen (-61%).

Bij mannen vertoonde de prevalentie van angina pectoris in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest een daling tussen 2008 en 2013, waarbij de 10%-grens werd overschreden, gevolgd door een geleidelijke stijging. Het Waalse Gewest vertoonde een stijging tot 2013 voor mannen, met een piek rond de 12%, gevolgd door een daling, waarbij de prevalentie onder de twee andere gewesten uitkwam in 2018. Het Vlaamse Gewest onderhoude een relatief stabiele prevalentie bij mannen gedurende de periode, met een lichte dip rond 2013, en bleef onder de 8% in 2018.

Een constante daling van de leeftijdsgecorrigeerde prevalentie van angina pectoris bij vrouwen werd gedurende de 10 jaar waargenomen in elke gewest. Beginnend net boven de 6% in de meeste gewesten in 2008, vertoonden alle lijnen een dalende trend, met de sterkste afname tussen 2008 en 2013. In 2018 viel de prevalentie in alle gewesten voor vrouwen onder de 4%, met het Vlaamse Gewest die de laagste prevalentie.

Mensen met een lager opleidingsniveau rapporteerden een hogere prevalentie van angina pectoris 

De bruto zelfgerapporteerde prevalentie van angina pectoris is hoger bij mensen met een lage opleiding, maar na correctie voor de leeftijd zijn er geen sociaaleconomische verschillen tussen de verschillende opleidingsniveaus, zelfs niet bij mensen van 65 jaar en ouder.

3. Incidentie van acuut myocardinfarct

In 2020 werd 95% van de patiënten die gediagnosticeerd waren met een acuut myocardinfarct levend uit het ziekenhuis ontslagen

In 2020 werd het aantal personen bij wie een acuut myocardinfarct (AMI) werd vastgesteld, geschat op 15.676 (136 diagnoses per 100.000 inwoners). Hiervan werden 14.961 patiënten levend ontslagen en zijn er 985 overleden.

Van de mensen met AMI was 53% man. Het aantal personen dat aan AMI leed was hoger bij mannen, behalve in de oudste leeftijdsgroepen (80+ jaar). Dit aantal was het hoogst bij mannen van 70-74 jaar en bij vrouwen van 85-89 jaar. De incidentie van AMI neemt toe met de leeftijd en is hoger bij mannen in alle leeftijdsgroepen, behalve voor de leefdtijdgroep 95+.

De incidentie van acuut myocardinfarct is hoger in het Vlaamse Gewest

In het Vlaamse Gewest was de leeftijdsgecorrigeerde incidentie van AMI 138 per 100.000 bij mannen en 94 per 100.000 bij vrouwen. In het Waalse Gewest was de leeftijdsgecorrigeerde incidentie van AMI 131 per 100.000 bij mannen en 88 per 100.000 bij vrouwen. In het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest was de leeftijdsgecorrigeerde incidentie van AMI in 2020 118 per 100.000 bij mannen en 78 per 100.000 bij vrouwen, wat lager is dan in de andere gewesten.

De incidentie van acuut myocardinfarct is in de loop van de tijd afgenomen

Tussen 2016 en 2020 is de leeftijdgestandaardiseerde incidentie van myocardinfarct bij beide geslachten gedaald, van 152 per 100.000 in 2016 tot 135 per 100.000 in 2020 bij mannen en van 105 per 100.000 in 2016 tot 91 per 100.000 in 2020 bij vrouwen. Deze daling was minder uitgesproken bij mannen (-11,2%) dan bij vrouwen (-13,3%).

De incidentie van acuut myocardinfarct is in alle gewesten van België afgenomen

Tussen 2008 en 2016 (2015 niet inbegrepen) is bij beide geslachten de leeftijdsgestandaardiseerde incidentie van een myocardinfarct in de drie gewesten afgenomen. Bij mannen was deze daling gelijkaardig in alle gewesten met een daling in gevallen van 10.6% in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, 11.3% in het Vlaamse Gewest en 11.5% in het Waalse Gewest. Bij vrouwen was de daling sterker in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest (-26.4%) en het Vlaamse Gewest (-26.4%) vergeleken met het Waalse Gewest (-21.7%).

4. Meer informatie

Bekijk de metadata voor deze indicator

Achtergrond

Ischemische hartziekte (IHD) is wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak, behalve in lage-inkomenslanden. IHD, ook wel coronaire hartziekte genoemd, verwijst naar hartproblemen die worden veroorzaakt door een vernauwing van de kransslagaders (atherosclerose), wat resulteert in een verminderde bloedstroom en zuurstoftoevoer (ischemie) naar de hartspier. Bij atherosclerose worden de bloedvaten vernauwd door de ophoping van plaques die vet, cholesterol van lipoproteïnen met lage dichtheid (LDL), vezelige weefsels en soms calcium bevatten.

Veel mensen ervaren in de vroege stadia van IHD geen symptomen. Als atherosclerose echter niet wordt behandeld, vordert het en kunnen symptomen optreden, die zeer invaliderend kunnen zijn. Het ongemak dat wordt ervaren wanneer de hartspier geen zuurstof heeft, wordt angina pectoris genoemd. Wanneer de blokkering van de bloedstroom is voltooid, kunnen de hartcellen afsterven of ernstige schade oplopen, en dit wordt een myocardinfarct of een hartaanval genoemd.

De belangrijkste risicofactoren voor IHD zijn onder meer metabole factoren zoals hoge bloeddruk, risicofactor met hoog cholesterolgehalte, diabetes, en gedragsfactoren zoals tabaksgebruik, ongezonde voeding, alcoholmisbruik en gebrek aan lichaamsbeweging, wat betekent dat een deel van het risico mogelijk te voorkomen is door een gezonde levensstijl aan te nemen.

In de volgende secties worden twee indicatoren gepresenteerd:

• De prevalentie van angina pectoris verwijst naar mensen die hebben gemeld dat ze de afgelopen 12 maanden aan angina pectoris hebben geleden, en is afgeleid van de Belgische Gezondheidsenquête [1]. We beschrijven eerst de algemene prevalentie bij mensen van 15 jaar en ouder; dan richten we ons op mensen van 65 jaar en ouder.
• Er kunnen verschillende indicatoren worden gedefinieerd om het optreden van acuut myocardinfarct (AMI) te beschrijven. De "attack rate" (of incidentie per episode) verwijst naar alle eerste of terugkerende episodes, terwijl de term "incidentie" verwijst naar de allereerste gebeurtenis. Op basis van de beschikbaarheid van de gegevens hebben we de jaarlijkse incidentie gedefinieerd als de eerste episode in een bepaald jaar. Deze indicator is afgeleid van de hospitalisatiegegevens van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu [2]. Opgemerkt moet worden dat gegevens van 2015 niet beschikbaar zijn vanwege de wijziging van het classificatiesysteem van ICD-9 naar ICD-10. Aan de infarctgevallen die levend zijn opgenomen en levend zijn ontslagen, worden de gevallen toegevoegd van mensen die zijn overleden aan een hartaanval (al dan niet in het ziekenhuis), geëxtraheerd uit de Sciensano Standardised Procedures for Mortality Analysis (SPMA) [3].

Voor informatie over sterfte, gelieve de volgende pagina's te bezoeken: Algemene sterfte naar doodsoorzaak en Vroegtijdige sterfte naar doodsoorzaak.

Definities

Angina pectoris of angor

Angina pectoris of angor is een van de symptomen van coronaire hartziekte. Angor wordt gedefinieerd als pijn of ongemak in de borst of aangrenzende gebieden, uitgelokt door inspanning, emotie of een zware maaltijd, en veroorzaakt door een verminderde zuurstoftoevoer naar het hart (ischemie) als gevolg van vernauwing (stenose) of verstopping van de kransslagaders.

Acuut myocardinfarct

Acuut myocardinfarct (AMI), ook wel hartaanval genoemd, is een afsterven (necrose) van de hartcellen als gevolg van een acute obstructie van een kransslagader. De symptomen zijn onder meer pijn op de borst of ongemak, kortademigheid (dyspnoe) en misselijkheid. In sommige gevallen kan AMI asymptomatisch zijn. De belangrijkste risicofactoren zijn leeftijd, tabaksgebruik, hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte in het bloed, alcoholmisbruik, obesitas en diabetes.

Referenties

1. Gezondheidsenquête, Sciensano, 1997-2018. https://his.wiv-isp.be/
2. Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen, en Leefmilieu. https://www.health.belgium.be/nl/gezondheid/organisatie-van-de-gezondheidszorg/ziekenhuizen/registratiesystemen
3. Standardized Procedure for Mortality Analysis (SPMA), Sciensano. https://spma.wiv-isp.be/SitePages/Methods_mortality.aspx

Gelieve deze pagina als volgt te citeren: Sciensano. Niet-Overdraagbare Aandoeningen: Coronaire hartziekte, Health Status Report, 10 Dec 2024, Brussel, België, https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/niet-overdraagbare-aandoeningen/coronaire-hartziekte