1. Kernboodschappen
- Gemiddeld worden in België jaarlijks ongeveer 600.000 mensen getroffen door griepachtige aandoeningen, d.w.z. ongeveer 5% van de totale bevolking. Ongeveer 50-60% van deze gevallen zijn echte griepgevallen.
- Hoewel het griepaal syndroom in de meeste gevallen een goedaardige ziekte is, vereist ongeveer 2% tot 3% van de griepgevallen ziekenhuisopname. Van de gehospitaliseerde gevallen ontwikkelt 13% ernstige complicaties, die bij 6% van de gehospitaliseerde gevallen zelfs fataal zijn; meer dan 80% van deze sterfgevallen komt doorgaans echter voor bij mensen van 65 jaar en ouder.
- De Belgische griepepidemie van het seizoen 2018-19 duurde 8 weken, wat gemiddeld was in vergelijking met voorgaande seizoenen. Naar schatting 506.000 Belgen raadpleegden hun huisarts voor griepachtige symptomen. De ernstindicatoren gaven aan dat deze griepepidemie niet ernstiger was dan de voorgaande griepseizoenen.
2. Achtergrond
Het griepaal syndroom is een medische diagnose van mogelijke griep of andere ziekte die een reeks gelijkaardige symptomen veroorzaakt. Deze symptomen omvatten meestal koorts, koude rillingen, malaise, droge hoest, verlies van eetlust, lichaamspijnen en misselijkheid, en kennen meestal een plots begin. In de meeste gevallen is griepaal syndroom een goedaardige ziekte, maar voor ouderen, zwangere vrouwen en mensen met chronische ziekten kunnen de complicaties van griep gevaarlijk zijn.
Griepaal syndroom wordt veroorzaakt door verschillende respiratoire pathogenen, waaronder het influenzavirus, het parainfluenzavirus, adenovirus, RSV en Mycoplasma pneumoniae. De influenza A(H1N1) en A(H3N2) virussen evenals het influenza B-virus zijn de oorzaak van seizoensgriepepidemieën in België en circuleren elk jaar in verschillende mate. Vaccinatie blijft de beste manier om overdracht, complicaties en ziekenhuisopname van griep te voorkomen.
Sciensano coördineert peilnetwerken van huisartsen en ziekenhuizen om de permanente bewaking van de incidentie van griep/griepaal syndroom en de intensiteit en ernst van griepepidemieën te waarborgen. De epidemische drempel is het minimum aantal huisartsenconsulten voor griepachtige symptomen per 100.000 inwoners per week dat nodig is om officieel van een epidemie te spreken. Dit aantal wordt berekend door het European Centre for Disease prevention and Control (ECDC) en varieerde in de afgelopen 5 jaar tussen 135 en 157 huisartsenbezoeken per 100.000 inwoners. Sciensano herbergt ook het Nationaal Referentiecentrum (NRC) voor het influenzavirus.
Op internationaal niveau wordt griepbewaking en paraatheid voor pandemieën gecoördineerd door ECDC en de Wereldgezondheidsorganisatie.
Meer informatie over het COVID-19 surveillance is te vinden op een andere pagina.
3. Griepseizoen 2018-19
Incidentie
De Belgische griepepidemie van het seizoen 2018-19 duurde 8 weken, wat gemiddeld was in vergelijking met voorgaande seizoenen. De epidemiologische drempel werd overschreden van week 4/2019 (21 januari tot 27 januari 2019) tot week 11/2019 (11 maart tot 17 maart 2019). De epidemie was van gemiddelde activiteit.
Bron: Sciensano netwerk van huisartsenpeilpraktijken [1]
Van week 40/2018 tot week 18/2019 werden respiratoire monsters van patiënten met de diagnose van griepaal syndroom verzameld door het netwerk van huisartsenpeilpraktijken en geanalyseerd in het Nationaal Referentiecentrum voor influenzavirus. Van deze monsters was 53% positief voor griepvirussen.
Op basis van surveillance via het het netwerk van huisartsenpeilpraktijken werd geschat dat ongeveer 506.000 Belgen hun huisarts raadpleegden voor griepachtige symptomen en, als ze allemaal systematisch werden getest, ongeveer 307.000 van hen daadwerkelijk met het griepvirus zouden zijn besmet.
Alle leeftijdsgroepen werden getroffen in ongeveer dezelfde weken tijdens de epidemie, met piekincidenties in weken 7/2019 en 8/2019.
Bron: Sciensano netwerk van huisartsenpeilpraktijken [1]
Ernst
Hoewel er veel ziekenhuisopnames waren voor een ernstige acute luchtweginfectie (severe acute respiratory tract infection, SARI) tijdens dit intense seizoen, gaven de ernstindicatoren van de bevestigde griepgevallen (geschat via het netwerk van 6 peilziekenhuizen) aan dat deze griepepidemie niet ernstiger was dan de voorgaande griepseizoenen.
De gemiddelde verblijfsduur voor een ernstige griepinfectie tijdens dit seizoen was 8,8 dagen (variërend in leeftijd van 3,6 dagen in de leeftijd van 0-4 tot 13,3 dagen bij personen van 85 jaar en ouder). Dit was vergelijkbaar met de andere seizoenen.
Ongeveer 2% tot 3% van de mensen met griep werd in het ziekenhuis opgenomen. Hiervan ontwikkelden 13% ernstige complicaties, die bij 6% van de gehospitaliseerde patiënten fataal bleken; deze cijfers zijn echter vergelijkbaar met die van de voorgaande griepseizoenen. De overgrote meerderheid van de patiënten met ernstige complicaties had reeds bestaande comorbiditeit (91%).
Sterfgevallen werden alleen waargenomen bij mensen van 54 jaar en ouder en 90% van deze sterfgevallen waren bij patiënten met een of meer comorbiditeiten. De mediane leeftijd van overlijden van patiënten zonder comorbiditeit was 87 jaar (spreiding: 71-90 jaar) en de mediane leeftijd van overlijden van patiënten met comorbiditeit was 79 jaar (spreiding: 54-97 jaar).
Internationale vergelijking
De waarnemingen in België waren in lijn met die in de rest van Europa.
Op Europees niveau begon de griepactiviteit in week 49/2018, piekte in week 7/2019 en keerde terug naar basisniveau in week 17/2019. Influenzavirussen begonnen op hoge niveaus te circuleren in week 52/2018 tot week 12/2019.
Patiënten die intensieve zorg vereisten, waren voornamelijk 65 jaar en ouder, maar in bepaalde landen was er een aanzienlijk aantal ziekenhuisopnames bij personen van 40-64 jaar.
Bron: European Centre for Disease Prevention and Control [2]
4. Vergelijking van de voorgaande griepseizoenen
Incidentie
Elk jaar bezoeken tussen 300.000 en 900.000 mensen hun huisarts vanwege griepaal syndroom in België. Hiervan wordt het jaarlijkse aantal griepinfecties geschat tussen 116.000 en 472.000.
Bron: Sciensano netwerk van huisartsenpeilpraktijken [1]
Ernst
Sinds 2012 heeft 11% à 15% van de gehospitaliseerde patiënten met een bevestigde griepinfectie ernstige complicaties ontwikkeld. Bij 4% tot 9% van de gehospitaliseerde patiënten zijn deze complicaties fataal gebleken.
Bron: Sciensano netwerk van peilziekenhuizen [1]
5. Meer info
Bekijk de metadata voor deze indicator
Resultaten van de surveillance van griep en griepaal syndroom in België
Laboratoriumsurveillance van griep in België
Definities
- Griepaal syndroom
- Griepaal syndroom kan worden veroorzaakt door het influenzavirus maar ook door een verscheidenheid aan andere microbiële agentia. Influenza-infectie veroorzaakt een klinisch syndroom dat bijgevolg niet gemakkelijk te onderscheiden is van andere infecties van de luchtwegen. Griepaal syndroom wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie gedefinieerd als een acute luchtweginfectie met gemeten koorts van ≥38°C, met hoest, en met een aanvang binnen de laatste 10 dagen.
- Severe acute respiratory tract infection (SARI)
- SARI wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie gedefinieerd als een acute infectie van de luchtwegen met een geschiedenis van koorts of gemeten koorts van ≥38°C, met hoest, met een aanvang binnen de laatste 10 dagen, en met een nood aan ziekenhuisopname. De SARI-definitie is bedoeld om zowel de griepgerelateerde pneumonie als griepgerelateerde exacerbaties van chronische ziekten zoals astma of hartaandoeningen vast te leggen.
Referenties
- Bossuyt N, Bustos Sierra N, Thomas I, Barbezange C, Van Cauteren D, Vermeulen M. Surveillance of influenza-like illness in season 2018-2019. Brussels: Sciensano; 2020. Available from https://epidemio.wiv-isp.be/ID/diseases/Pages/Influenza.aspx.
- Infographic: Influenza in Europe, Season 2018-2019. Stockholm: ECDC; 2019. Available from https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/infographic-influenza-europe-season-2018-2019
Gelieve deze pagina als volgt te citeren: Sciensano. Overdraagbare Aandoeningen: Griep en griepaal syndroom, Health Status Report, 06 Sep 2020, Brussel, België, https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/overdraagbare-aandoeningen/griep-en-griepaal-syndroom