1. Kernboodschappen
- In 2018 meldde 12% van de bevolking het gebruik van slaappillen of kalmerende middelen in de afgelopen 2 weken en meldde 8% het recent gebruik van antidepressiva. De consumptie van slaappillen of kalmerende middelen begon in 2008 af te nemen, terwijl de consumptie van antidepressiva is blijven toenemen.
- Consumptie van psychotrope geneesmiddelen komen vaker voor in de laagst opgeleide groep dan in de hoogst opgeleide groep.
2. Achtergrond
In België is de Gezondheidsenquête een van de belangrijkste bronnen van systematische gegevens over indicatoren voor geestelijke gezondheid bij de algemene bevolking. Het monitort namelijk het zelfgerapporteerde gebruik van slaap- en kalmeermiddelen en antidepressiva in België sinds 1997. Voor de sedativa is de Gezondheidsenquête de enige beschikbare gegevensbron, aangezien deze geneesmiddelen niet worden terugbetaald en dus niet opgevolgd kunnen worden via de gezondheidszorggegevens.
De indicatoren over het gebruik van psychotrope geneesmiddelen refereren naar gebruik in de voorbije 2 weken bij personen van 15 jaar en ouder.
3. Gebruik van psychotrope geneesmiddelen
Toestand in 2018
België
In 2018 meldde 12,3% van de bevolking het gebruik van slaappillen of kalmerende middelen in de afgelopen 2 weken en 7,6% meldde recent gebruik van antidepressiva. Het gebruik van psychotrope geneesmiddelen ligt hoger bij vrouwen dan bij mannen: 15% vs 9.5% voor slaap- en kalmeermiddelen, en 9,8% vs 5,3% voor antidepressiva.
De consumptie van slaap- en kalmeermiddelen neemt toe met de leeftijd, en is het hoogst na de leeftijd van 45 jaar bij vrouwen en na de leeftijd van 65 jaar bij mannen.
De consumptie van antidepressiva is het hoogst bij vrouwen na de leeftijd van 45 jaar.
- Slaap- en kalmeermiddelen
- Antidepressiva
Gebruik van slaap- en kalmeermiddelen volgens leeftijd en geslacht, België, 2018
Bron: Gezondheidsenquête, Sciensano, 2018 [1]
Gebruik van antidepressiva volgens leeftijd en geslacht, België, 2018
Bron: Gezondheidsenquête, Sciensano, 2018 [1]
Regionale verschillen
In 2018 was het gebruik van slaap- en kalmeermiddelen in Wallonië en Vlaanderen iets hoger dan in Brussel, maar de regionale verschillen zijn klein en niet significant.
Het gebruik van antidepressiva is in Vlaanderen iets lager dan in de andere gewesten, maar de verschillen zijn enkel significant bij vrouwen.
Trends
België
Van 1997 tot 2008 nam het gebruik van slaap- en kalmeermiddelen in de bevolking toe, daarna daalde deze weer wanneer beide geslachten samen worden beschouwd. Bij mannen bleef het verbruik echter stabiel rond de 10%, terwijl het daalde van 19% in 2008 tot 15% in 2018 bij vrouwen.
Sinds 1997 is het gebruik van antidepressiva bij beide geslachten verdubbeld.
Regionale verschillen
Het verbruik van slaap- en kalmeermiddelen was in Vlaanderen tot 2008 in beide geslachten significant lager dan in de 2 andere gewesten. Na 2008, doordat het gebruik van slaap- en kalmeermiddelen bleef toenemen in Vlaanderen en licht daalde in de andere gewesten, werden de regionale verschillen kleiner om in 2018 quasi te verdwijnen.
- Mannen
- Vrouwen
Gebruik van slaap- en kalmeermiddelen bij mannen in België en de gewesten, 1997-2018
Bron: Eigen berekeningen op basis van de Gezondheidsenquête, Sciensano, 2001-2018 [1]
Gebruik van slaap- en kalmeermiddelen bij vrouwen in België en de gewesten, 1997-2018
Bron: Eigen berekeningen op basis van de Gezondheidsenquête, Sciensano, 2001-2018 [1]
Het gebruik van antidepressiva is sinds 1997 aanzienlijk toegenomen, en dit voor beide geslachten en in alle gewesten.
- Mannen
- Vrouwen
Gebruik van antidepressiva bij mannen in België en de gewesten, 1997-2018
Bron: Eigen berekeningen op basis van de Gezondheidsenquête, Sciensano, 2001-2018 [1]
Gebruik van antidepressiva bij vrouwen in België en de gewesten, 1997-2018
Bron: Eigen berekeningen op basis van de Gezondheidsenquête, Sciensano, 2001-2018 [1]
Sociaaleconomische verschillen
Er bestaat een sociaaleconomische gradiënt in het gebruik van slaap- en kalmeermiddelen en antidepressiva. Het gebruik van psychotrope geneesmiddelen ligt hoger bij de laagst opgeleide groep dan bij de hoogst opgeleide groep: 17,7% vs 12,3% voor slaap- en kalmeermiddelen, en 10,3% vs 6% voor antidepressiva.
Bron: Eigen berekeningen op basis van de Gezondheidsenquête, Sciensano, 2018 [1]
4. Meer informatie
Bekijk de metadata voor deze indicator
HISIA: Interactive Analysis of the Belgian Health Interview Survey
Referenties
- Gezondheidsenquête, Sciensano, 1997-2018. https://www.sciensano.be/nl/projecten/gezondheidsenquete-0
Gelieve deze pagina als volgt te citeren: Sciensano. Geestelijke Gezondheid: Psychotrope geneesmiddelen, Health Status Report, 23 Feb 2021, Brussel, België, https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/geestelijke-gezondheid/psychotrope-geneesmiddelen