Zorgtraject voor geïnterneerde personen
 |
Internering is een juridische veiligheidsmaatregel die wordt uitgesproken door de strafrechter voor personen met een psychische aandoening die een misdaad pleegden maar over wie de strafrechter oordeelt dat zij op het moment van de feiten geen controle hadden over hun daden en bovendien een gevaar vormen voor de maatschappij. Deze strafrechtelijke interneringsmaatregel mag niet verward worden met de burgerrechtelijke gedwongen opname, waarin er geen sprake is van een misdrijf.
|
Het was jarenlang een gangbare praktijk dat geïnterneerden voor onbepaalde duur verbleven in de psychiatrische afdelingen of afdelingen bescherming maatschappij (ABM) van penitentiaire inrichtingen. Omdat de zorg op deze plaatsen ontoereikend was, werd België regelmatig op de vingers getikt door het Europees Comité voor de Preventie van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing. Uiteindelijk liep de Belgische Staat meerdere veroordelingen op uitgesproken door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Onder deze Europese druk investeerden de overheden in forensische zorg en kwamen de zogenaamde “Masterplannen” tot stand. In het ‘Masterplan Internering’ wordt aandacht besteed aan de forensisch psychiatrische zorg. Hierin wordt bepaald dat elke geïnterneerde persoon recht heeft op aangepaste zorg.
In het kader van de hervorming van de geestelijke gezondheidszorg werd in 2014 een zorgtraject ontwikkeld voor geïnterneerde personen via de opstart van netwerken georganiseerd per Hof van Beroep (HvB). De samenwerking in netwerken houdt in dat zorgverstrekkers en actoren samen gepersonaliseerde zorgtrajecten realiseren, op basis van de individuele zorgnoden van patiënten.
Het residentieel zorgaanbod voor geïnterneerde personen kan men in grote lijnen opdelen naar veiligheidsniveau:
- High security zorginstellingen bieden zorg aan voor geïnterneerde personen met een hoog risicoprofiel en een hoge beveiligingsnood;
- Medium Security instellingen/afdelingen bieden zorg aan voor geïnterneerde personen met een matig risicoprofiel en een verhoogde beveiligingsnood;
- Low security afdelingen bieden zorg aan voor geïnterneerde personen met een laag risicoprofiel en een lage beveiligingsnood.
Aantal crisis en time-out-bedden
Aantal VTE voor mobiele en ambulante hulpverlening voor geïnterneerden
Aantal plaatsen voor geïnterneerden in PVT, IBW en alternatieve woonvormen
Evolutie aantal geïnterneerden binnen en buiten de gevangenis
|
Gemiddeld 83% van de geïnterneerden verbleef in een faciliteit buiten de gevangenis in de periode van 2018 tot 2022. Dit betrof 3.263 personen in 2022. Ongeveer één vijfde van de geïnterneerden werd geplaatst in een Belgische gevangenis. Dit betrof 486 personen in 2018. Dit aantal steeg tot 850 in 2022[1]. Deze stijging is voornamelijk het gevolg van een stijging van het aantal interneringsuitspraken. |
Meer weten? https://netwerkeninternering.be/
Profiel van de geïnterneerde patiënt in een door de FOD Volksgezondheid gefinancierd zorgaanbod (excl. FPC)[2]
In 2020 werden er 2.174 geïnterneerde personen behandeld/begeleid in een door de FOD Volksgezondheid gefinancierd zorgaanbod voor deze doelgroep (excl. zorgcapaciteit in forensische psychiatrische centra (FPC)). Deze patiënten bevinden zich buiten de gevangenis. De gemiddelde leeftijd betrof 43 jaar.
Percentage geïnterneerden per leeftijdsgroep
Top 3 van meest voorkomende delicten bij geïnterneerden
|
Meer dan één derde van de geïnterneerden pleegde een geweldsdelict op personen. Dit betreft onder meer slagen en verwondingen en weerspannigheid. Bijna 20% pleegde een seksueel delict en 13% werd geïnterneerd omwille van een vermogensdelict zonder geweld. |
Top 5 meest voorkomende diagnosen bij geïnterneerden
|
Bij meer dan twee derde (78,6%) van de geïnterneerden was er sprake van een middelenproblematiek. Andere veel voorkomende diagnoses waren psychotische (61,5%) en persoonlijkheidsstoornissen (54,9%). Daarnaast werd ook bij meer dan een derde van de geïnterneerden (36,2%) een diagnose van verstandelijke beperking gesteld. In ongeveer 80% van de gevallen was er sprake van twee of meerdere comorbide stoornissen. |
[1]Bron: Kamer Bescherming Maatschappij
[2]Delannoy, D., Jeandarme, I., Pham, T. , Pouls, C. (2023). Onderzoeksrapport Zorgtraject geïnterneerden – 2020. Gent. Geraadpleegd op 1 oktober 2023, van https://www.researchgate.net/publication/362889778_Onderzoeksrapport_Zorgtraject_geinterneerden_-_2018; dit betreft in door de FOD Volksgezondheid gefinancierde zorgcapaciteit (excl. Forensisch Psychiatrische Centra (FPC))