- Gegevens
- De Nationale Veiligheidsraad (NVR) is een federaal orgaan dat in essentie uit de Eerste minister en de Vice-Eersteministers bestaat. Het orgaan werd in het kader van de crisis uitgebreid met de Ministers-Presidenten van de Gewesten en Gemeenschappen. Dit collegiaal orgaan nam bij de start van de pandemie de beleidsbeslissingen voor het beheer van de crisis.
- Het Overlegcomité is een comité waarin alle regeringen en hun minister-presidenten – op federaal, gemeenschaps- en gewestniveau – zetelen. Sinds de aanstelling van de regering De Croo (01/10/2020) worden hier de beslissingen aangaande de COVID-19-pandemie genomen.
- De Interministeriële Conferentie (IMC) Volksgezondheid (zie verder).
- Het Federaal Coördinatiecomité (COFECO) wordt voorgezeten door het Nationaal Crisiscentrum en zorgt voor de voorbereiding van de beleidsbeslissingen van het Overlegcomité op strategisch niveau en voor de coördinatie van de uitvoering.
- Het Regeringscommissariaat Corona was o.m. verantwoordelijk voor de coördinatie van de communicatie tussen de federale overheid en de deelstaten betreffende het gezondheidsbeleid. Het commissariaat diende de relaties met experten en sociale partners te onderhouden. Daarnaast was het commissariaat bevoegd om voorstellen te formuleren omtrent het hervormen van de verschillende overlegstructuren en op deze manier de strijd tegen de crisis te vereenvoudigen. Het commissariaat diende ten slotte op een gestructureerde manier nieuwe inzichten te verwerven over het virus en waakte over de maatschappelijke, economische en sociale impact van de genomen maatregelen. Op deze wijze bood het commissariaat ondersteuning bij de beleidsbeslissingen en de uitvoering ervan. De opdracht van het commissariaat werd stopgezet op 8 april 2022.
- Gegevens
- De Risk Assessment Group (RAG) analyseert het risico voor de bevolking op basis van epidemiologische en wetenschappelijke gegevens. De groep wordt voorgezeten door Sciensano en bestaat uit experten van o.m. Sciensano, de federale en de regionale gezondheidsautoriteiten. Dit orgaan heeft sinds november 2020 de functie van Celeval (zie verder) overgenomen voor wat betreft de analyse van de epidemiologische risico’s en heeft zijn adviezen tot 1 april voorgelegd aan het Regeringscommissariaat Corona.
- De Risk Management Group (RMG) neemt op basis van het advies van de RAG maatregelen om de volksgezondheid te beschermen. Deze groep wordt voorgezeten door de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van Voedselketen en Leefmilieu (FOD VVVL) en bestaat uit vertegenwoordigers van de gezondheidsautoriteiten, zowel van de federale staat als van de deelstaten. In de schoot hiervan is het Hospital Transport & Surge Capacity- comité en het Primary & Outpatient Care Capacity-comité ontstaan (zie verder).
- Het Wetenschappelijk comité Coronavirus geeft wetenschappelijk advies over de evolutie van het virus.
- De ‘Evaluatiecel’ (Celeval) bestond uit verschillende experten die in een eerste fase de adviezen van het RAG, RMG en het wetenschappelijk comité bundelden. Op basis daarvan gaf de cel advies aan de autoriteiten aangaande de maatregelen met het oog op het stopzetten van de verspreiding van het COVID-19-virus. Eind augustus 2020 werd de samenstelling van Celeval uitgebreid met experten uit verscheidene sectoren en nam de cel de taak van de GEES (zie verder) over. Eind november 2020 werd de Evaluatiecel ontbonden. De functie van Celeval werd enerzijds overgeheveld naar de RAG en de FOD VVVL. Anderzijds werd beslist om voor punctuele adviesvragen of strategische beleidsvragen specifieke adviesgroepen samen te stellen gezien dit de bevoegdheid van de RAG overschrijdt.
- De ‘Groep van Experts die belast is met de Exitstrategie’ (GEES) was een groep van 10 experten die de taak hadden om advies te leveren om het publieke en economische leven opnieuw op te starten na de eerste golf en om de verspreiding van het COVID-19-virus te stoppen. Deze groep werd ontbonden in augustus 2020.
- Het ‘Expertencomité Beheersstrategie’ of ‘Groep van experts voor managementstrategie van COVID-19’ (GEMS) werd opgericht in december 2020 als opvolger van Celeval en GEES en geeft adviezen omtrent de maatregelen om de crisis te beheersen. Samen met het coronacommissariaat hebben zij hun activiteiten stopgezet sinds 8 april 2022.
- Gegevens
Er werden verscheidene crisiscellen samengesteld om het crisisbeheer te operationaliseren:
- De Operationele cel wordt gecoördineerd door het Nationaal Crisiscentrum (NCCN). Deze cel zorgt voor de alarmering voor de opzet van de verschillende crisiscellen, bewaakt de operationaliteit van de werking en heeft eveneens als doelstelling om de informatiedoorstroom te bevorderen tussen de verschillende betrokken overheden.
- De Socio-economische cel brengt adviezen uit omtrent de socio-economische impact van de genomen of te nemen maatregelen.
- De ‘Economic Risk Management Group’ (ERMG) is verantwoordelijk voor het beheer van de economische en macro-economische risico’s in verband met de verspreiding van het COVID-19-virus in België.
- De Informatiecel (INFOCEL) wordt gezamenlijk voorgezeten door de FOD VVVL en het NCCN. Deze cel staat in voor een coherente communicatie aan de bevolking inzake de pandemie.
- De Juridische cellen zorgen voor het opstellen van de wettelijke teksten en antwoorden op talrijke juridische vragen die worden gesteld in het kader van dit complexe crisisbeheer.
- De Internationale cel organiseert een goede informatiestroom tussen de gelijkwaardige overheden inzake crisisbeheer binnen Europa.
- Verder werden talrijke taskforces opgericht omtrent specifieke thema’s (o.a. omtrent testen, vaccinatie, persoonlijke beschermingsmaterialen, data (bv. data technology against corona) om de strijd tegen de pandemie aan te gaan.
- Gegevens
In dit rapport opteren we ervoor om de werking van 4 overlegorganen wat verder uit te lichten:
HOSPITAL & TRANSPORT SURGE CAPACITY COMITÉ
Het Hospital & Transport Surge Capacity Comité (HTSC-comité) heeft enerzijds de opdracht het aantal en de aard van COVID-19-patiënten in de algemene en universitaire ziekenhuizen te monitoren. Anderzijds dient het comité problemen, inzake capaciteit en doorstroom van de patiënten in ziekenhuizen, te behandelen. Verder ziet het comité toe op de organisatie van (niet-)dringend vervoer voor patiënten. De leden van het comité formuleren omtrent bovenstaande onderwerpen adviezen aan de RMG. Het HTSC-comité werkte o.m. een faseringsplan uit om voldoende ziekenhuisbedden en middelen binnen de ziekenhuizen te voorzien voor patiënten met COVID-19. Het stelde verder een spreidingsplan op voor de patiënten en maakte analyses in het kader van het uitstellen van niet-essentiële zorg. De coördinatie van het comité wordt verzorgd door het Directoraat-Generaal Gezondheidszorg van de FOD VVVL. Het comité legt de focus op een inter-federale samenwerking om een gestroomlijnde communicatie en aanpak te kunnen voorzien.
Het HTSC-comité zag in de lente van 2022 het aantal ziekenhuisopnames van COVID-19-patiënten op intensieve zorgen en verpleegafdelingen verder dalen. Het faserings- en spreidingsplan kon daarom worden afgebouwd. Het comité stelde vast dat de ziekenhuizen zich doorheen de pandemie hebben georganiseerd om COVID-19-patiënten te behandelen. Indien nodig zal tijdig worden geanticipeerd op problemen. De leden van het comité zijn van mening dat ziekenhuizen meer verantwoordelijkheid kunnen opnemen bij het organiseren van de COVID-19-zorg in hun instelling en binnen hun netwerk. Het ziekenhuis kan indien gewenst terugvallen op het faseringsplan opdat er steeds een voldoende bedden en middelen door hen ter beschikking worden gesteld voor COVID-19-patiënten.
Het comité heeft naast zijn opdracht om de opvolging van bezettingsgraad van COVID-19-patiënten binnen de algemene en universitaire ziekenhuizen te monitoren ook een aanvullende opdracht op zich genomen. Kort na de start van de oorlog in Oekraïne werd een Europees evacuatiemechanisme voor zorgbehoevende patiënten opgesteld. Gezien (i) de interfederale samenwerking, (ii) vertegenwoordiging van de ziekenhuizen door de koepels en (iii) contacten met beroepsverenigingen via een uitgebreid netwerk is het HTSC-comité het ideale platform om het aanbod aan zorg in kaart te brengen. Het zorgde ondertussen al voor een vlotte repatriatie en hospitalisatie van diverse Oekraïense patiënten.
Meer weten over het HTSC-comité : overlegorganen.gezondheid.belgie.be
PRIMARY & OUTPATIENT CARE SURGE CAPACITY COMITÉ
Het Primary & Outpatient Care Surge Capacity Comité (POCSC-comité) werd opgericht op vraag van de RMG ter aanvulling van de werkzaamheden van het HTSC-comité. Om de ziekenhuizen zo veel mogelijk te ontlasten, was een optimale organisatie van de eerstelijnszorg vereist. Het POCSC-comité buigt zich over de organisatie en de beschikbaarheid van zorg buiten het ziekenhuis en formuleert hierrond adviezen hieromtrent aan de RMG. De federale overheid, de verschillende regionale overheden en de vertegenwoordigers van de huisartsen vormen de basis van dit comité. Afhankelijk van de te bespreken onderwerpen worden vertegenwoordigers van de thuiszorg, ziekenhuizen, woonvoorzieningen of verenigingen die zich inzetten voor de meest kansarmen, bij de werkzaamheden betrokken. Het Comité moet er op toezien dat de eerstelijnszorg, de ziekenhuiszorg en de nieuwe vormen van zorg (bv. telemonitoring, triagecentra, …) afgestemd en adequaat zijn.
In de afgelopen twee jaar werden er verschillende onderwerpen behandeld o.a.:
- de organisatie van testen in scholen en bedrijven;
- de vermindering van de hoge werkdruk bij huisartsen;
- de toelichting bij de financiering van de alternatieve centra (testdorpen);
- advies over de teststrategie om de eerstelijnszorg te ontlasten door bijvoorbeeld enkel symptomatische patiënten te testen.
OUTBREAK MANAGEMENT GROUP
Op vraag van de RMG werd op 23 maart 2020 de Outbreak Management Group (OMG) opgericht. Deze werkgroep formuleerde adviezen aangaande het omgaan met COVID-maatregelen en besmettingen in residentiële organisaties zoals woonzorgcentra, instellingen voor personen met een beperking, onthaalcentra voor migranten,…
De eerste doelstelling van deze werkgroep was om een gezamenlijke analyse te maken van de toestand in bovengenoemde instellingen op basis van de verschillende gegevens die beschikbaar waren bij de regionale overheden. Een tweede doelstelling was om de regionale overheden te ondersteunen in het uitwerken van de beslissingen die op de Nationale Veiligheidsraad of later het Overlegcomité werden genomen. Deze beslissingen dienden immers vertaald te worden naar de context van de residentiële instellingen en dan voornamelijk van de woonzorgcentra omdat deze het meest getroffen werden. In de OMG werden adviezen geformuleerd omtrent o.a. de volgende vragen: ‘Hoe dient het beperkt beschikbare beschermingsmateriaal gebruikt te worden?’, ‘Hoe het beperkte aantal personeelsleden inzetten?’, ‘Waarom en op welke manier kan men één of meerdere personen isoleren van andere personen?’, ‘Op welke wijze kan een kwaliteitsvol leven bewaakt worden?’, … Deze adviezen hebben o.a. geleid tot het samenstellen van ‘mobiele equipes’ die bestaan uit gezondheidszorgbeoefenaars, die de residentiële instellingen bijstaan met raad en die zowel de sterke als de ontwikkelpunten van een organisatie aanduiden. Dit om hen te ondersteunen in de voorbereiding op nieuwe besmettingsgolven.
In oktober 2020 werd beslist om de OMG te ontbinden gezien de samenwerking ertoe leidde dat de regionale overheden zich autonoom en efficiënt konden organiseren om op vlak van de residentiële instellingen een antwoord te bieden aan de pandemie. De positieve samenwerking van de OMG leidde tot de opzet van een pilootproject genaamd het Hospital Outbreak Support Team (zie hoofdstuk ‘Kwaliteit’).
INTERMINISTERIËLE CONFERENTIE VOLKSGEZONDHEID
De Interministeriële Conferentie (IMC) Volksgezondheid is een overleg- en beslissingsorgaan met alle bevoegde ministers voor Volksgezondheid in ons land. De IMC heeft voornamelijk als doel het overleg en de samenwerking tussen de federale overheid en de deelstaten te garanderen en te bevorderen.
De IMC zette zijn coördinerende rol en de validatie van de maatregelen, die worden genomen in het kader van de gezondheid, onverminderd verder. Tijdens verscheidene overlegmomenten delen ze informatie en maken ze beslissingen omtrent de volgende onderwerpen:
- de evolutie van de pandemie en de stand van zaken van de vaccinatiecampagne;
- de strategie inzake het beheer van een pandemie (om een betere reactiviteit op een eventuele volgende crisis te kunnen garanderen);
- de uitwerking van een strategie op (middel)lange-termijn wat betreft testen en opsporen van besmettingen alsook isolatie en quarantainemaatregelen.
Meer weten over de werking van de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid : overlegorganen.gezondheid.belgie.be